Đào tạo nghề cho cần lao nông thôn: Những kinh nghiệm quý giá

Hơn 1 triệu lao động nông thôn đã được đào tạo nghề. Chồng chất khó khăn Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020 là một trong những đề án lớn (Đề án 1956) của Chính phủ, lôi cuốn sự quan hoài đặc biệt của toàn xã hội. Qua 3 năm (2010-2012) triển khai, hơn 1 triệu cần lao nông thôn đã được đào tạo nghề, trong đó, 44,2% số cần lao học nghề nông nghiệp, 55,8% lao động học nghề phi nông nghiệp. Với 78,9% số cần lao tìm được việc làm mới hoặc tiếp làm việc cũ nhưng cho năng suất và thu nhập cao hơn sau đào tạo đã chứng tỏ được hiệu quả thiết thực của đề án. Năm 2013, mục tiêu của Đề án 1956 là tương trợ đào tạo nghề cho 600.000 cần lao nông thôn, bồi dưỡng cho 20.000 cán bộ, công chức xã và tương trợ đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy nghề cho 159 trọng tâm dạy nghề… Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng trên, Thứ trưởng Bộ cần lao Thương binh và từng lớp Nguyễn Ngọc Phi đã cương trực coi, “công tác đào tạo nghề cho cần lao nông thôn theo Đề án 1956 còn tồn tại nhiều yếu kém”. Một số địa phương đã không thực hiện tốt hoạt động tham mưu, hướng nghiệp cho người dân dẫn tới sự lệch pha trong cung-cầu, thậm chí chưa nghiêm túc thực hành chỉ đạo “không tổ chức dạy và học nghề khi chưa xác định được nơi làm việc và mức thu nhập có được sau đào tạo” của Bạn chỉ đạo Trung ương. Tình trạng tiêu cực trong việc huy động các nguồn lực xã hội, cốt trông mong nguồn kinh phí hỗ trợ từ ngân sách còn rất phổ quát tại các địa phương … Ông Lê Văn Thăng, Giám đốc Sở lao động Thương binh và từng lớp tỉnh Lai Châu cũng đãi đằng, tâm lý ngại đi xa, ngại làm quen với cái mới của người lao động, nhất là cần lao là người dân tộc thiểu số đang là trở ngại lớn của công tác đào tạo nghề các tỉnh khu vực miền núi. Bên cạnh đó, hiện trạng thiếu đay nghiến cơ hữu, trang thiết bị dạy nghề thiếu và lạc hậu, chế độ hỗ trợ không đủ sức hấp dẫn, đặc biệt là sự chồng chéo trong quản lý đào tạo nghề giữa ngành Thương binh xã hội và ngành Giáo dục đang là những “rào cản” khó vượt của các địa phương. Kinh nghiệm quý Đứng trước nhiều trở ngại, một số địa phương đã rất sáng tạo trong việc tìm ra con đường vượt khó cho mình. Đào tạo nghề gắn với thế mạnh địa phương của Bắc Kạn là một ví dụ điển hình. Dong riềng vốn là cây trồng truyền thống cũng là cây thoát nghèo của bà con dân cày tỉnh Bắc Kạn, cùng với sản phẩm miến dong những phụ phẩm từ bã cây dong riềng như chất đốt, phân vi sinh…đã và đang đem lại nguồn thu đáng kể cho người dân Bắc Kạn. Ba năm qua, Bắc Kạn đã tổ chức đào tạo nghề trồng và chế biến sản phẩm từ cây dong riềng cho 560 lao động trên địa bàn tỉnh. Kết quả, 72,5% số cần lao tìm được việc làm sau đào tạo, 19 hộ gia đình đã thoát nghèo, 49 hộ vươn lên thành hộ khá là những minh chứng chắc chắn nhất cho tính đúng đắn trong định hướng công tác đào tạo nghề của Bắc Kạn. Để giải tỏa sức ép về nguồn kinh phí, Điện Biên đã huy động nguồn lực từ mọi chương trình phục vụ cho công tác đào tạo nghề, như: Khuyến công, khuyến nông, chương trình 30a, chương trình 135 giai đoạn II, dự án tương trợ di dân tái định cư công trình thủy điện Sơn La… Cùng với đó, việc xây dựng mức tương trợ cho công tác dạy nghề cũng được thực hành trên cơ sở tính toán hợp các nội dung chi, ưu tiên cho nội dung chi hỗ trợ nguyên, nguyên liệu, vật tư thực hành… Sau 3 năm thực hành, bên cạnh 9,3 tỷ đồng ngân sách phân bổ Điện Biên đã huy động được thêm 13,42 tỷ đồng phục vụ cho công tác dạy nghề, đáp ứng được 35% nhu cầu. Điên Biên, Bắc Kạn chỉ là hai trong số ít những địa phương đã rất sáng tạo, tìm ra những phương thức hiệp nhằm khắc phục khó khăn trong quá trình khai triển Đề án 1956. Như lời Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Phi, “đây không chỉ là những cách làm hiệu quả mà còn là những kinh nghiệm quý giá cho các địa phương trong cả nước học hỏi, vượt qua rào cản của riêng mình”./. Hải Linh