Cần sáng tỏ giá cả, chất lượng các sản phẩm nông sản.

* Thông báo không rõ ràng Trong nhiều năm qua, các sản phẩm như gạo, cà phê, thủy sản, hạt điều, hạt tiêu luôn đứng ở tốp đầu xuất khẩu các mặt hàng nông sản trên thế giới nhưng nông sản Việt Nam vẫn xuất khẩu đốn ở dạng thô, giá thấp hơn giá nông sản cùng loại xuất xứ từ các nước khác. Dù rằng, cho đến nay, Việt Nam có không ít nhà sinh sản uy tín, có chuỗi sinh sản và sản phẩm được chứng nhận bởi các tổ chức chứng thực khắt khe nhất như: BAP, GAP, ASC, CS… nhưng, thông báo về sản phẩm cũng như về doanh nghiệp (DN) hầu như chơi được truyền tải đúng lúc, đúng kênh phân phối đến người tiêu dùng. Đặc biệt là doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của nước ta chưa trọng việc cung cấp thông báo rõ ràng, minh bạch đến người mua. Ông Lý Hoàng Hải, Phó Giám đốc dự án truy xuất cỗi nguồn (Traceverified) cho biết, hiện, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản và thủy sản của Việt Nam thực hiện việc truy xuất cội nguồn theo phương thức còn lạc hậu, cốt dựa vào hồ sơ lưu trữ nên người tiêu dùng khó có khả năng tiếp cận. Một nhược điểm nữa của phương pháp này là tốn nhiều thời gian và công sức trong việc ghi chép hay quãng thông báo. Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho biết, về phía cơ quan quản lý, dù rằng đã có ban hành những quy định về khuyến khích cung cấp thông báo, thực hành truy xuất cỗi nguồn để hội nhập với thế giới, nhưng không ít cơ quan nhà nước vẫn chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc chủ động đưa Thông tin đến các thị trường tiêu thụ quốc tế bằng những dụng cụ và phương tiện đương đại, đồng thời góp phần giảm thiểu thủ tục cho các doanh nghiệp. Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn, TS. Đặng Kim Sơn cũng cho rằng, trên thị trường, doanh nghiệp cần minh bạch về giá cả, chất lượng sản phẩm, môi trường, quản lý lao động, nguồn gốc xuất xứ… để có sự cạnh tranh công bằng. Bên cạnh đó, cũng cần phải đẩy mạnh việc thu thập thông báo thị trường, giá cả thế giới, học và làm quen với môi trường thông báo sáng tỏ hiệu quả, nâng cao vị thế của mình. Tán thành với các ý kiến trên, Phó chủ toạ Hiệp hội chế biến và XK thủy sản Việt Nam (Vasep), Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh: minh bạch thông báo là yêu cầu khách quan. Điều đó buộc các doanh nghiệp phải ghi rõ thành phần, chất lượng… trong sản phẩm của mình để người tiêu dùng lựa chọn. Hàng hóa đưa ra thị trường cần phải dán nhãn và mã số để có thể truy xuất cỗi nguồn từ lúc nhập vào đến khi bán ra. * Tổn hại lợi ích của người tiêu dùng Theo thứ trưởng Hà Công Tuấn, việc các doanh nghiệp còn ngần ngại trong cung cấp thông báo có thể làm mất đi khả năng cạnh tranh. Điều này cũng dẫn đến tình trạng ăn gian thương mại không truy rõ cỗi nguồn sản phẩm cũng như các thông báo cấp thiết ghi trên bao bì ngày một diễn biến phức tạp, làm tổn hại lợi. Của người tiêu dùng. Theo phương pháp truyền thống, việc truy xuất nguồn gốc được biên chép bằng tay, lưu trữ bằng giấy tờ sổ sách. Các bộ hồ sơ truy xuất nguồn gốc được quản lý bằng mã số truy xuất cỗi nguồn nội bộ của doanh nghiệp. Thông tin truy xuất được thực hiện am tường qua việc tổng hợp giấy má, rủi ro cao và thiếu sáng tỏ. Còn với truy xuất cội nguồn điện tử, Thông tin được số hóa lưu trữ trên hệ thống mạng máy tính. Mã số truy xuất nguồn gốc cho từng lô hàng, theo các tiêu chuẩn quốc tế và duy nhất trên toàn cầu. Thông báo truy xuất nhanh, nhận thông báo thời kì thực. Ông Lý Hoàng Hải cho biết thêm, hệ thống truy xuất nguồn cội điện tử này đã đưa đến cho doanh nghiệp một phương tiện đương đại để chuyển Thông tin về sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam đến với người mua và người tiêu thụ trên thị trường thế giới. Áp dụng truy xuất cỗi nguồn điện tử giúp doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đáp ứng một cách kịp thời và chính xác các đề nghị của khách hàng nước ngoài về truy xuất cội nguồn và thông báo về các chỉ tiêu chất lượng. Ông Hải cũng nhấn mạnh, nhờ sự đa dạng và tính linh hoạt có thể đáp ứng bẩm cho nhiều loại hình sản phẩm khác nhau, việc vận dụng hệ thống TraceVerified sẽ cho phép mỗi lô hàng được dán 1 tem (trace Report) hoặc in trực tiếp lên bao bì những Thông tin đã được mã hóa. Bên cạnh đó, các thông báo về sản phẩm sẽ được đưa lên mạng. Sau đó chỉ cần dùng một thiết bị như điện thoại hay thiết bị quét nhãn mã đó, người tiêu dùng sẽ nhận được tất thảy Thông tin về sản phẩm họ sắp mua, từ khâu sản xuất giống cho đến quá trình nuôi, thu hoạch, chế biến và xuất khẩu. Hiện, TraceVerified đã khai triển tại 12 doanh nghiệp trong nước. Dự án sẽ tham vấn và xây dựng miễn phí hệ thống này cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đến hết năm 2014, hỗ trợ phí giảng viên, sau đó sẽ thu phí ở mức hợp lý vừa đủ để vận hành hệ thống. Nhất trí với ý kiến trên, ông Nguyễn Hữu Dũng (Vasep) cho rằng, việc tham dự truy xuất cỗi nguồn điện từ sẽ tạo tiện lợi cho các cơ quan quản lý như: thương chính, cơ quan cấp chứng thực CO, cơ quan quản lý chất lượng... Thương hiệu của DN xuất khẩu được người tiêu dùng biết đến thay vì chỉ biết đến các nhà bán sỉ. Các chuyên gia ngành thủy sản cũng đưa ra khuyến nghị, các Bộ, ngành cần sớm ban hành các qui định khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng truy xuất cỗi nguồn điện tử và tạo dựng mối quan hệ hợp tác với các tổ chức tiêu chuẩn độc lập quốc tế. Đại diện một số doanh nghiệp cũng cho rằng, các bên liên hệ trong chuỗi xuất khẩu rất nên vận dụng truy suất nguồn cội điện tử vì lợi ích của chính họ, bởi có thể giảm tổn thất rất nhiều về uổng và thời gian. Ngoại giả, phương pháp này cho phép người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc thực phẩm nhanh chóng; song song, giúp các nhà chức trách tại nước nhập cảng quản lý nguồn gốc sản phẩm một cách chính xác và dễ dàng hơn khi cần xử lý vi phạm./. Thúy Hiền